fa
S
M
cheidsrechte rscommissie
Scheidsrechters: "partijdige, racistische en nationalistische thuis-
fluiters"
In het maartnummer 2015 van h et "dig ita le - tijdschrift "De Cor
respondent" staat een voor voetballiefhebbers, spelers en scheids
rechters, intrigerend artikel over scheidsrechters. I let slechte
nieuws is dat het racistische, nationalistische thuisflu iters zijn.
Echter, het goede nieuws is dat ze beter dan ooit in hun vak zijn
en dat "indien ze erop gewezen worden" steeds correcter gaan
fluiten. Een samenvatting van de belangrijkste constateringen en
conclusies uit dat artikel.
"Scheidsrechters krijgen altijd de schuld. Ze bevoordelen grote clubs
of spelers en zijn vaak op de hand van het thuispubliek". De gegevens
die daarvan beschikbaar zijn, laten zien dat die verwijten kloppen.
Nieuw onderzoek maakt het nóg erger: ze bevoordelen ook systema
tisch hun landgenoten. En toch, toch zijn ze beter in hun vak dan ooit.
Hoe is dat met elkaar te rijmen?
Scheidsrechters, en zeker die op het hoogste niveau, zijn tragische
figuren. Wat ze goed doen, blijft grotendeels onopgemerkt. Wat ze
fout doen, wordt genadeloos blootgelegd. Bij een fout krijgen ze
scheldkanonnades te verwerken, collectieve beweringen over het
beroep van hun moeder en soms een doodsbedreiging. Analytici in
voetbal praatprogramma's leven ervan, maar komen zelden, ook na
vijf keer de beelden in slow-motion gezien te hebben, tot een eenslui
dend oordeel. Daarnaast leggen wetenschappers de arbitrage onder de
loep. Dan blijkt dat scheidsrechters nog veel meer fouten maken;
fouten waarvan ze zelf vermoedelijk geen idee hebben.
De racisme-resistente pitch
In het artikel Referee Bias wordt al het onderzoek naar de fouten van
scheidsrechters op een rij gezet en het blijkt dat ze structureel racis
tisch zijn. Zo zien witte basketbalscheidsrechters structureel meer
overtredingen van zwarte basketballers en vice versa. Honkbal-
scheidsrechters geven meer wijdballen aan werpers van een ander ras.
Intuïtief vermoeden de werpers dit en kiezen daarom vaker voor een
worp die minder snel verkeerd te interpreteren is. Ook kunnen
scheidsrechters stiekem- fan zijn van bepaalde spelers. Bekende
spelers krijgen daardoor structureel meer beslissingen in hun voordeel
dan minder bekende spelers.
Het wordt echter nog erger. Scheidsrechters blijken behaagziek te
zi jn. D aarom krijgen thuisploegen meer strafschoppen en dubieuze
doelpunten mee en minder gele of rode kaarten. En als ze achterstaan,
kennen scheidsrechters veel meer blessuretijd toe. Onderzoek uit de
Spaanse Primera Division toonde aan dat ze in wedstrijden waarin de
thuisploeg 1-0 achterstaat, gemiddeld 112 seconden blessuretijd meer
bijtrekken dan wanneer ze voorstaan.
De verklaring ligt bij het thuispubliek. De supporters van thuisploe
gen zijn vrijwel altijd in de ruime meerderheid en schreeuwen hard bij
elke gelegenheid waarbij ze vermoeden dat hun favorieten onrecht
wordt aangedaan. Spelers doen daar overigens enthousiast aan mee.
De sociale druk op de scheidsrechter om aan de wens van het thuis
publiek te voldoen, bv. een strafschop of extra blessuretijd, is groter
dan de druk om de juiste beslissing te nemen. Onderzoek laat zien dat
ze de thuisploeg meer bevoordelen naarmate het aantal "eigen" toe
schouwers groter is. Ook blijkt dat naarmate meer supporters van de
uitploeg meekomen, de scheids minder een thuisfluiter is.
Cruciaal is ook de fysieke afstand van het publiek tot het veld en de
spelers. In stadions met een atletiekbaan -en dus grotere afstand- is
het thuisvoordeel kleiner. De schreeuwende toeschouwers maken dan
kennelijk minder indruk op de scheids. Bij wedstrijden die zonder
publiek werden gespeeld, bleken scheidsrechters veel minder voor
deel te geven aan thuisploegen. In een Brits experiment kregen
scheidsrechters beelden te zien van overtredingen. De ene groep met
geluid van het publiek, de andere groep zonder geluid. De scheids
rechters die geluid te horen kregen, gaven 15,5 procent minder over
tredingen aan de thuisploeg.
Deze systematische (onbewuste, mag aangenomen worden) afwijking
in de waarneming van scheidsrechters in het voordeel van de thuis
ploeg geldt als de belangrijkste verklaring voor het fenomeen thuis
voordeel en het feit dat ploegen thuis beter presteren dan uit.
Dlinde, pleasende nationalisten
Onderzoekers keken naar alle beslissingen uit twaalf seizoenen
Champions League en zagen een duidelijk patroon. Als een scheids
rechter een speler uit hetzelfde land tegenkomt, fluit hij gemiddeld
zo'n tien procent vaker in diens voordeel. Dat voordeel loopt op als de
speler een bekende international is en als de wedstrijd laat in het
toernooi is. In totaal kan het voordeel 25 procent zijn. De verklaring is
dat scheidsrechters zich sterker identificeren met spelers die internati
onal z i jn. Z ij vertegenwoordigen namelijk ook hun land. Verder geldt
dat hoe belangrijker de wedstrijd, hoe gevoeliger scheidsrechters
daarvoor zijn.
Drie hoeraatjes voor het cameratoezicht
Bevoordelen scheidsrechters hun landgenoten in alle situaties? On
derzoek laat zien dat dit niet het geval is. Scheidsrechters gaven bij
voorbeeld evenveel gele en rode kaarten aan landgenoten als andere
spelers. En ook bij buitenspelsituaties kregen landgenoten geen voor
deel. De verklaring? Camera's! Het blijkt dat scheidsrechters in wed
strijden zonder camera veel partijdiger zijn dan in wedstrijden met
camera's. Ze weten dat de camera onverbiddelijk is. Zo ook met
voetbal. Buitenspelsituaties (is iets wel of geen buitenspel?) zijn met
behulp van een camera simpel te interpreteren en dat weten scheids
rechters. Hetzelfde geldt voor gele en rode kaarten.
Het nationalisme uit zich meer bij kleine overtredingen: situaties die
meer een kwestie van interpretatie zijn zoals schouderduwtjes, hands
ballen of obstructies. Daar waar de situatie op meer dan één manier
uit te leggen is, kiest de scheidsrechter partij voor zijn landgenoot.
Scheidsrec hte rs maken heel weinig -en steed s minder- fo ute n
Dit alles betekent echter niet dat scheidsrechters niet goed zijn. Inte
gendeel. Onderzoekers vinden de scheidsrechters in de Champions
League ongelooflijk goed en dat ze juist heel weinig fouten maken.
Ook hier geldt dat fouten vaak breed worden uitgemeten en goede
beslissingen, hoe moeilijk ook, normaal gevonden worden.
Waarom nemen mensen, en dus ook scheidsrechters, structureel ver
keerde beslissingen, die hen zelfs hun baan kan kosten? Het antwoord
is hierboven gegeven. Managers (die moeten kiezen wie promotie
maakt) en rechters (wie is schuldig en krijg straf?) kunnen lering
trekken uit de fouten van scheidsrechters. Wete nschappelijk onder
zoek helpt hierbij. De racistische beslissingen in het honkbal verdwe
nen nadat de resultaten van het onderzoek ernaar bekend waren ge
worden en de scheidsrechters er zich meer van bewust waren. Daar
naast neemt over de hele linie het thuisvoordeel af wat te danken is
aan de professionalisering van het scheidsrechters.
Blijft overeind dat scheidsrechters, ondanks hard trainen, een ongelij
ke strijd voeren. Eén fout kan het verschil zijn tussen winst en verlies,
titel of geen titel, WK of geen WK. De documentaire The Referee
(https://vimeo.com /13425028 i over de Zweedse scheidsrechter Martin
Hansson toont dat hij een handsbal miste waardoor Frankrijk ten
koste van Ierland naar het WK 2010 ging. De persoonlijke) gevolgen
waren dramatisch.
Bovenstaande overwegend kan geconcludeerd worden dat de hulp van
een video ref wenselijk is. Dat mag zo zijn voor het (hoogste) niveau
van het betaald voetbal, bij de amateurs en zeker bij de lagere elftallen
zullen de scheidsen het zelf moeten klaren waarbij enige hulp van
spelers en leiders van de beide elftallen, inclusief een verhoging van
het kennisniveau van de spelregels al een geweldige stap zou zijn.
Tekstbewerking. Wim Ri ng
Scheidsrechter
edische com missie
De zin en onzin van dorstiessers
Er is een enorm aanbod van verschillende sportenergie drankjes. Voor
menig sporter erg moeilijk uit dat enorme aanbod de juiste dorstlesser
te vinden. Deze keuze wordt nog eens extra bemoeilijkt omdat er
