Een AFC-er vertelt
115 jaar
competitievoetbal AFC 1
A.F.C.
Tom Egbers
Ruim veertig jaar geleden hoorde ik voor het eerst van AFC. De
meester van mijn lagere schoolklas, diep in het voormalige wingewest
Twente, las wekelijks voor uit het prachtboek "De AFC'ers", van
J.B. Schuil. Ik dacht toen dat AFC een club was die niet echt kon
bestaan, alleen maar in het jongensboek. Een denkbeeldige club dus,
waar iedereen wel lid van zou willen zijn; decennia later op amateur-
velden aan de randen van Amsterdam, heb ik vaak letterlijk aan den
lijve moeten ondervinden dat echt niet iedereen daar zo over denkt.
Maar in dat boek ging voor mij een wereld open.
Onlangs, na het overlijden van Harry Mulisch, werd een foto gepubli
ceerd van een nog jonge Harry zittend in een tuinstoel, diep verzon
ken in "De AFC'ers". Met voetbal had Mulisch weinig en, zoals hij
later vaak zou zeggen: ik lees geen boeken, ik schrijf ze. Maar De
AFC'ers was hem kennelijk toch niet ontgaan.
Ik was een jaar of vijftien toen ik, als linksbuiten van een Heracles-
team, een toernooi mocht spelen in de hoofdstad van het land. Een
internationaal toernooi van de club Zeeburgia. We speelden tegen
Engelse, Franse, en ook Nederlandse clubs. Geweldige ervaring voor
een jongen ten oosten van de IJssel Dit was iets anders dan spelen
tegen Vroomshoopse Boys of Rietvogels.
We speelden in de halve finales tegen een team van AFC, de club die
dus toch in werkelijkheid ook bleek te bestaan. Dat prachtige rode
shirt met de zwarte V maakte onmiddellijk diepe indruk. En dan die
spelers, ze maakten geen enkele overtreding. Hoewel ze je wel kon
den verwonden met hun tong; wat een scherpe, goedgebekte gasten
waren dat.
Er was een speler, een zekere David Cohen, die voor alle tegenstan
ders ongrijpbaar was, als een AFC'er uit het boek van J.B. Schuil. Hij
zou worden uitgeroepen to speler van het toernooi. In zijn eentje
slalomde hij door onze defensie, en bezegelde met drie doelpunten
het lot van de Heraclieden. Wat me altijd is bijgebleven is dat de
AFC'ers ons bedankten voor de wedstrijd, die ze toch met overmacht
hadden gewonnen. Wat een klasse.
Ik nam mij voor om, als ik later ooit in het Grote Amsterdam zou
wonen, ook voor AFC te gaan voetballen. Hetgeen geschiedde. In
middels ben ik bezig aan mijn 24° seizoen, steeds in hetzelfde team,
dat inmiddels Veteranen 1 heet. Een klassieke vriendenploeg waaraan
het leven niet voorbij is gegaan. We zijn in onze jongere jaren regel
matig kampioen geworden. Later werden we in de pan gehakt door
steeds sneller wordende tegenstanders.
Onze mooiste overwinning was een paar jaar geleden. We stonden
stijf onderaan en moeten uit tegen Muiderberg. Het speelveld zag uit
op de Joodse Begraafplaats, waar we niet lang daarvoor onze keeper
Michael Gosler ten grave hadden gedragen. Coach Lou Hekster hield
zijn kortste wedstrijdbespreking ooit.
De opdracht was simpel: houdt de nul, win eventueel, maar houdt de
nul. Het werd 0-1.
15 december 2010 89e jaargang nr. 5
#'co\
Hoe heeft het eerste vandaag gespeeld? Een vraag, die naar wij ver
moeden de afgelopen 115 jaar heel wat keren gesteld zal zijn. Ja
vandaag de dag, als er gescoord wordt bij AFC, hoor je direct langs
de lijn de mobieltjes "snorren" en het thuisfront wordt direct geïnfor
meerd over de stand van zaken. In vroegere tijden, moest je er bij zijn
of je hoorde pas een dag later wat de uitslag is geweest.
Om de resultaten van het eerste elftal goed in beeld te hebben was er
behoefte aan het opstellen van één centaal dossier, waarin alle uitsla
gen en eindstanden gearchiveerd zouden worden. Tot nu toe waren
deze gegevens nogal verspreid te vinden, deels in de Schakels, deels
in jaarverslagen, deels in oude bulletins en deels in bestaande
jubileumboeken en deels bij onze clubstatisticus Chris Schroder.
Bij het opzetten van een dergelijk dossier bleek echter dat het meren
deel van de uislagen verloren was geraakt. Wel waren de eindstanden
van het competitievoetbal door de jaren heen bewaard gebleven.
Naspeuringen bij onder andere de KNVB bracht ons op het spoor van
de "Encyclopaedia of Football in Holland, since 1888" Een eigen
uitgave van een paar voetbalfanaten, waarin alle uitslagen en eind
standen van het competitievoetbal in KNVB verband vanaf 1888 zijn
opgenomen. (Inmiddels bestaan er acht delen en is men gevorderd tot
en met 1980).
Een verrassende ontdekking en onvoorstelbaar eigenlijk, dat deze
uitgave binnen ons voetbalwereldje nauwelijks of niet bekend was.
Als archiefcommissie hebben wij deze Encyclopaedia natuurlijk
onmiddellijk aangeschaft en zo waren nagenoeg alle uitslagen en
eindstanden, weer in ons bezit. Bijna alle, want de uitslagen van
onder andere de eerste drie jaren, waarin A.F.C. in competitieverband
uitkwam (van 1897 t/m.1900) in de Amsterdamsche Voetbal Bond,
ontbraken nog. Naspeuringen in het Nationale Archief in Den Haag
en het Stadsarchief van Amsterdam, leverde ons bijna alle nog ont
brekende uitslagen op, zodat wij nu alles voorhanden hadden om een
zo compleet mogelijk dossier: "Uitslagen en Standen" op te zetten.
Zodoende reeds een eind gevorderd; lijsten vol met uitslagen en
standen, de cijfers en getallen duizelden ons voor de ogen. Waarom er
niet iets meer mee te doen?
Ons archief bevat toch ook een schat aan fotomateriaal, vooral ook
veel foto's van het eerste elftal (de oudste elftalfoto in ons bezit da
teert uit 1896).
En zo ontstond de gedachte per voetbalseizoen een blad te maken met
alle uitslagen en de eindstand en daar aan toe te voegen een foto (voor
zover in ons archief aanwezig) van het eerste elftal.
Van het één kwam het ander, nog toegevoegd werd een kort commen
taar over het verloop van het seizoen; meestal overgenomen of een
samenvatting uit het desbetreffende jaarverslag of een artikel uit de
Schakel van die tijd. In ieder geval geschreven door iemand die het
toen heeft meegemaakt; informatie uit eerste hand derhalve.
Bij hoogtepunten, zoals kampioenschappen, nacompetities, of bijzon
dere wedstrijden is meestal een extra blad toegevoegd. Deze bladen
voorzien met verslagen (vaak gedeeltelijk of samenvattingen) en/of
foto's van bijzondere gebeurtenissen of wedstrijden die als "onver
getelijk" de geschiedenis in gingen.
En zo ontstond er een dossier, waaraan twee jaar is gewerkt, met 115
jaar voetbalgeschiedenis van A.F,C, voorzien van bijna 90 elftalfo
to's en zo'n 250 andere foto's. Foto's die reeds bekend waren uit de
bekende Jubileumboeken, maar soms ook foto's die nog nooit gepu
bliceerd zijn. Het gaat hier om foto's uit privé albums waar wij in
middels de beschikking over hebben.
Dit dossier is verder voorzien van een overzicht van 115 jaar A.F.C.
in competitieverband, waarin het verloop van onze club door de
14
