AFCoryfee: Donald Speelman!
Een man met een verhaal. Een verhaal, dat altijd verteld moet blijven
worden. Het verhaal was echter niet de reden voor zijn onderschei
ding met de Henne Boskampprijs tijdens het laatste Jaardiner. Zijn
inzet voor de jongste jeugd van AFC zal daar eerder mee te maken
hebben gehad. Maar zijn eigen jeugd is onlosmakelijk verbonden met
de vreugde die hij de jeugd wil schenken. Oordeel zelf.
Vraag: De tijd na de Tweede Wereldoorlog, jouw schooltijd, hoe ben
je bij AFC terechtgekomen. Zou je daar iets over willen vertellen?
Antwoord: Na de oorlog woonde ik in Amsterdam in de Valerius-
straat, daarna heb ik een aantal jaren in Enschede gewoond. Daar
speelde ik bij P.W. in de jeugd. Op mijn 14e jaar verhuisde ik naar
Amsterdam. Woonde ik in het Joodsch Jongenshuis in de Emmalaan,
een weeshuis voor OPK's. OPK staat voor: Oorlogs Pleeg Kinderen.
Ik was weer in mijn buurt terug. De meest normale zaak van de we
reld was, dat als je uit P.W. of U.D. of soortgelijke verenigingen
kwam, je bij AFC. ging spelen. Werd ik eerst nog geweigerd, te bru
taal. Heeft de voorzitter van PW de voorzitter van AFC gebeld. Het
Jongenhuis was mijn nieuwe thuis en AFC staat voor mij nog steeds
voor geborgenheid. Henk van Teunenbroek deed altijd iets extra voor
moeilijke jongens.
Vraag: Was je verbaasd toen je tijdens het laatste Jaardiner met de
Mr. Henne Boskamp Nobelprijs werd onderscheiden?
Antwoord: Verbaasd? Ik was echt met stomheid geslagen, maar ik
ben er wel heel blij mee. Goed ik heb indertijd de Champions League
en de World Cup een aantal jaren gedaan. Maar dat deed ik niet al
leen. Ook het festijn op Amstelborgh hebben we 3 of 4 keer gedaan.
Hadden we het hele park tot onze beschikking. Een heel programma
was er opgezet. Afslaan op de driving range; putten; midget golf;
zaalvoetbal; bowlen; muurbal en strafschoppen. En dat voor ongeveer
350 jeugdleden. Het idee kwam o.a. van mij. Wij wilden eerst een
golf clinic voor de Champions League spelers maken, maar toen ik er
met Etienne Spee, de mede eigenaar van Amstelborgh en ook een
AFC'er, over sprak, ontstond het idee om het in de huidige vorm op
te zetten. Ik werk het liefst alleen, ik ben geen teamspeler, ik ben meer
de man van het idee, de initiator. De uitvoering laat ik graag aan
anderen over. Jan Verhagen heeft hierin een grote rol gespeeld. Dan
ging ik op een afstand zitten genieten. Tot mijn grote genoegen wordt
het voortgezet. Ja, daar ben ik ontzettend trots op. Maar ik denk dat
de Sinterklaasmusical de doorslaggevende factor voor de onderschei
ding is geweest. Dat was zo ontzettend leuk om te doen! Ik heb hem
zelf geschreven. Ik loop alweer met ideeën rond voor een volgende,
maar dan in de Schouwburg van Amstelveen. Een musical uitgevoerd
door spelers uit alle geledingen van de jeugd, ja, ook uit de A-jeugd.
Misschien blijft het wel een droom, maar ja, dromen mag. Weetje, bij
kinderen zie je de vreugde op de gezichten komen, daar kan ik zo
intens van genieten. Kinderen een prestatie te laten leveren, zonder
dwang op ze uit te oefenen. Hen het gevoel te geven, dat zij het zelf
hebben gedaan. Dat is zo mooi om te doen. Mijn moeder had boven
mijn bed een stuk papier gehangen met haar motto: Je kunt alles
bereiken wat je wilt, als je dat maar werkelijk wilt. Dat wil ik graag
aan de jeugd meegeven.
Vraag: Je bent zo in de weer met de allerjongsten. Je gaat ook met je
kleinzoons Quincy en Richey naar Ajax. Maar hoe kijken jouw kinde
ren naar je als vader?
3 mei 2006 84e jaargang nr. 13
Antwoord: Ik heb twee dochters: Sandra en Monique en één zoon:
Brian. Op kantoor hadden mijn zoon en ik twee kamers naast elkaar.
Nooit ruzie. Mijn dochters typeerden mij als "streng, maar rechtvaar
dig". Het punt is, ik heb nu gewoon meer tijd voor mijn kleinkinde
ren, vroeger was het werk, werk en nog eens werk. Daar zit het grote
verschil. Mijn generatie dacht eerst aan het werk. Nu hebben we tijd,
maar de kinderen zijn allang de deur uit, dus alle aandacht gaat naar
de kleinkinderen. Toen mijn eerste kleinkind Quincy geboren werd,
gingen mijn vrouw Marja en ik in alle rust naar het ziekenhuis toe.
Staat Brian mij op te wachten: "Waar bleven jullie nou?" Ach, dacht
ik, een geboorte hebben we toch al eerder meegemaakt. Maar toen ik
die kleine zag, brak ik, schoot ik helemaal vol. Weet je wat ik het
belangrijkste vind in het leven? Loyaliteit, daar draait alles om. Dat
als er iemand wordt aangevallen, de rijen worden gesloten. Ook al
heb je bonje met de desbetreffende persoon gehad. Je bent wel één
familie, je bent wel één club. Als je wat wilt veranderen, doe het dan
van binnenuit, maar wees loyaal. Dat geldt ook voor AFC.
Vraag: "De Tas van Eva", de brieven van je moeder naar haar man
Alex. De brieven, die ze nooit heeft kunnen verzenden. Het verhaal
van het Joodse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal
van een verscheurd gezin. Het verhaal van de keuze van je moeder
om jou te redden. Een prachtig boek met een bijbehorende indruk
wekkende en ontroerende DVD. Wat is jouw motivatie geweest om dit
verhaal te publiceren?
Antwoord: Jij weet waar je vandaan komt, ik wist niets over mijn
verleden. Mijn moeder is overleden toen ik twaalf was. Al haar brie
ven, voor een groot deel in het Frans, zaten in een tas. Een soort
dagboek over haar, korte, leven. Ik kreeg die tas op mijn 21e verjaar
dag met een bijbehorende brief van mijn moeder. Bij elke verhuizing
zei ik tegen Maija: "Gooi toch weg". Dat heeft ze gelukkig nooit
gedaan. Ik wou er niets van weten. Ja, ik heb de brief van mijn moe
der die persoonlijk aan mij gericht was wel gelezen, maar ik kon er
toen niets mee. Ik was 21 en boos op de hele wereld. Maar je hoort
toch te weten waar je vandaan komt? Waar is het verhaal over vroeger
van opa voor zijn kleinkinderen? Dat was er niet. Daarom heb ik alle
brieven laten vertalen, daarom heb ik er dit verhaal van gemaakt. Ook
omdat ik, nu ik ouder ben, een groot aantal zaken beter kan overzien.
"De Tas van Eva" is een hommage aan mijn moeder. Zij vocht voor
alles wat haar lief was.
Vraag: Maar daar is het niet bij gebleven. Je gaat ook naar scholen.
Hoe wordt jouw verhaal ontvangen?
Antwoord: Er kwamen nogal wat aanvragen bij de uitgever binnen.
Ik heb vorig jaar 62 lezingen gehouden. Op een enkele keer na altijd
voor groep 8 van een basisschool. Mijn voorwaarde is wel dat de
leerlingen voorbereid worden. Dat ze de documentaire gezien hebben
en ze bijvoorbeeld naar het Anne Frankhuis zijn geweest. Ook een
keer op een ROC in Amsterdam West mijn verhaal gehouden. Voor
een klas vol Nederlandse leerlingen met een Mohammedaanse achter
grond, van 15 tot 21 jaar. Een uur lang hingen ze aan mijn lippen. Ze
waren echt belangstellend. Het is ook hun verhaal, zij zijn ook Neder
landers. Werkelijk een geweldige gebeurtenis. Ik ben dankbaar dat ik
dit kan doen. Een onlangs overleden vriendje van me kon zijn verhaal
niet vertellen. Vanaf zijn 18e heeft hij, drie jaar lang, de gaskamers
van Auschwitz moeten schoonmaken. Mijn vriend kon er niet over
praten. Hij was zo trots op me dat ik het wel kon. Zolang ik een stem
heb, zal ik over de Tweede Wereldoorlog, als mij dat wordt gevraagd,
vertellen.
Vraag: Toen ik je voor dit gesprek benaderde, verzocht je me om je
verhaal in deze Schakel te mogen hebben. De Schakel, die uitkomt op
4 mei. Waarmee zou je willen afsluiten?
Antwoord: Met een uitspraak van Elie Wiesel. overlevende van
Auschwitz en winnaar van de Nobelprijs voor de vrede:
"Ik besloot mijn leven te wijden aan het vertellen van het verhaal
omdat ik het de doden verschuldigd ben.
Iedereen die niet herdenkt, verraadt hen opnieuw."
Samensteller: André Wijnand
16
