SPORTGEDRAG
DE JEUGD
De essentie van de meeste sporten
is het mikken dat in het leven van de
prehistorische jager (boven) een kwestie
van leven en dood was.
De biologie van sport - een mo
derne uitgave van het jachtritu-
av.. eel.
j> Sportieve activiteiten zijn in
wezen een gewijzigde vorm van
het jachtgedrag. Biologisch ge
zien is een voetbalelftal een ver
kapte jagerstroep. Hun wapen
is een onschuldige voetbal ge
worden en hun prooi de doel-
mond. Als ze goed mikken en
een doelpunt maken genieten
ze eenzelfde triomf als de ja
ger die zijn prooi gedood heeft. Om te begrijpen hoe deze
verandering zijn beslag heeft gekregen moeten we terug
blikken op onze verre voorouders. Ze hebben er een mil
joen jaren over gedaan om tot coöperatieve jagers te evolu
eren. Hun leven hing af van hun succes bij de jacht. Onder
deze druk veranderde hun hele manier van leven en ook hun
lichaam, radicaal. Ze werden achtervolgers, renners,springers,
mikkers, gooiers en prooiendoders. Ze werkten samen in
een mannengroep van gespecialiseerde aanvallers. Na deze
immens lange periode van vorming tot jager, werden ze tien
duizend jaar geleden landbouwers. Hun toegenomen intel
ligentie, die van groot belang was geweest voor hun ja-
gersbestaan, werd nu voor een nieuw doel ingezet - het op
stallen, in toom houden en domesticeren van prooidieren.
Jagen raakte plotseling in onbruik. Voedsel was aanwezig
op de landerijen, om naar behoefte van te nemen. De jacht
met alle gevaren en onzekerheden was voor het voortbe
staan niet meer noodzakelijk.
De vaardigheden en de drang om te jagen bleven echter
bestaan en daar was een nieuwe uitklep voor nodig. Jagen
voor de sport kwam in plaats van jagen uit noodzaak. De
ze nieuwe bezigheid bevatte al het oorspronkelijke jacht
gedrag, alleen was het doel ervan niet meer honger lijden
te voorkomen. In plaats daarvan waren de jagers nieuwe
stijl erop uit hun krachten te meten met een prooi die ze
voor hun welzijn niet meer nodig hadden. De jachtbuit zal
zeker vaak opgegeten zijn, maar er waren veel eenvoudiger
manieren voorhanden om aan vlees te komen. De jacht ont
popte zich als een doel op zichzelf. Het logische vervolg
hierop is de jager op groot wild die zijn buit nooit opeet,
maar alleen de opgezette kop ervan aan de muur hangt.
De definitie van sport in een van de oudste woordenboe
ken luidt: 'Een tijdverdrijf bestaande uit de poging wilde
dieren te vangen of te doden'.
Onder de vormen van sport vindt men in principe twee ty
pen van mikken: op onverdedigde objecten, zoals een
schietschijf, een kegel of een kuil; en op een verdedigd ob
ject zoals een doel of een wicket. Als men deze hande
lingen ziet als getransformeerd jachtgedrag, dan is het dui
delijk, dat een verdedigd object meer op een echte prooi
lijkt en dat daarop mikken dus een beter vervangingsmid
del is voor dat gedrag. Een echte prooi zal het de jager niet
gemakkelijk maken. In zijn rol van mikpunt zal hij zich zo
goed mogelijk verdedigen, door plotselingen bewegingen te
maken, door te vluchten, aan te vallen en met alle andere
middelen, waarover hij beschikt.
Het hoeft ons daarom niet te verbazen dat van de moder
ne veldsporten diegenen waarbij de mikkers een verdedigd
doei moeten aanvallen, het meest populair zijn. Op deze
manier bekeken is een partij voetbal een wederkerige jacht
Elk elftal, of 'jachtbende', probeert een doel te zetten door
een bal, of 'wapen', in een verdedigde doelmond of 'prooi'
te mikken. Omdat een verdedigd doe! minder voorspelbaar
is dan een onverdedigd doel, wordt de jacht spannender, de
ervoor vereiste activiteit sneller, atletischer en bedrevener.
Met name dit soort sporten trekt een zeer groot publiek,
dat tevreden is met alleen maar toekijken.
Bij de man van de 19de eeuw, gevangen in de onverander
lijke dagelijkse sleur, bereikte de frustratie van de jager in
hem een ongekend peil. Zoals te voorzien, was het resul
taat een explosieve belangstelling voor de georganiseerde
sport. De meest populaire sporten van vandaag werden bij
na allemaal in de 19de eeuw uitgevonden of althans gei'n-
stitutionaliseerd. Dat zijn bijvoorbeeld:
1820
squash
Engeland
1823
rugby
Engeland
1839
honkbal
V.S.
1846
voetbal
Engeland
1858
australisch voetbal
1859
volleybal
V.S.
1860
tennis
Engeland
1870
waterpolo
Engeland
1874
am. voetbal
V.S.
1879
ijshockey
Canada
1891
basketbal
V.S.
1895
rugby liga
Engeland
1895
kegelen
V.S.
1899
tafeltennis
Engeland
(Uit: 'De naakte mens' van Desmond Morris)
Verslag "Toekomst-Toernooi" zater
dag 12-5-1979 Pupillen B2
Achter vader Keizer aan, door mistig
Amsterdam, arriveerden wij op het
veld van SDW.
Eigenlijk was de stemming er vanaf
het begin al niet erg. Jan-Pieter en
Marcel waren uitgeleend aan de B1,
en de leegte zie zij achter lieten werd opgevuld door goede,
maar voor onze jongens onbekende spelers. Dat er zodoen
de van weinig "saamhorigheid" te spreken was, hebben wij
de hele dag gemerkt!
De B2 is een ploeg van vrienden, die in het afgelopen sei
zoen erg goed hebben geleerd om samen te spelen, ledereen
is op elkaar ingespeeld en dat heeft bijzonder goede resul
taten gegeven in het afgelopen jaar. Van Ommeren, Euwes,
Bolderik, en Rinze Keizer waren ons als Gast-arbeiders uit
de B3 toegewezen. Fijne jongens, goede voetballers, maar
het was toch wennen.
In de eerste wedstrijd kregen wij Sloterdijk tegenover ons.
Onze jongens, onzeker allemaal, omdat het 2e elftal, als 1ste
was ingeschreven, kwamen in deze match niet erg uit de
verf. We verloren dan ook met 0-1. Een eerste wedstrijd in
een toernooi verliezen, is nu eenmaal nooit erg goed voor de
moraal, en dat was in de tweede match danig te merken.
Volendam kwam als tweede tegenstander tegenover ons. In
de eerste helft hielden we nog stand 0-0, maar in de tweede
helft was Volendam toch aanmerkelijk sterker, ze wonnen
deze wedstrijd dan ook met een welverdiend 2-0.
Was de mist er misschien de oorzaak ook een beetje van, dat
onze jongens het niet zo zagen zitten?
In de derde wedstrijd kwamen wij uit tegen DWS. In de
eerste helft scoorde zij al 0-2. Jan-Peter als verdediger werd
2
