A.F.C.
JEUGD VAN TOEN, WAREN DE OPRICHTERS VAN A.F.C.
18 j anuari 2012 90"= j aargang nr. 6
van de
"Dossiers gaan
open, die voor
anderen gesloten
blijven
Het loopt tegen 18 januari 2012 en op die datum is het dan
117 jaar geleden dat AFC werd opgericht. Het oprichtingsver-
haal is natuurlijk in brede AFC kring bekend, het is meerdere
keren beschreven in één van de Jubileumboeken. De beschrij
ving van Pim Adriaansz in het 100-Jarenboek is zeer compleet
en volledig van aard. Echter omdat er steeds weer nieuwe
leden zijn, die dat verhaal misschien niet kennen en omdat er
toch weer iets nieuws is ontdekt over de identiteit over de
oprichters (waarover later meer) volgt hier een samenvatting
van dat verhaal. Wij hopen dat vooral de JEUGD dit verhaal
nog eens goed leest, want misschien leeft er wel de gedachte
dat AFC indertijd door eerzame heren, met snorren en bol
hoeden is opgericht, maar niets is minder waar. Het waren zes
enthousiaste jongelingen in de leeftijd van 14 en 15 jaar, die
AFC op 18 januari 1895 hebben opgericht.
De oprichting van AFC
In het toenmalige Willemspark in Amsterdam, nabij de
Koninginneweg, werden in 1894 stevige potjes voetbal
gespeeld door jongeren, die zich in clubs verenigden, daar
waren ook die knapen bij uit de nieuwe woonbuurt. Ze beslo
ten een eigen voetbalclub op te richten.
Op 18 januari 1895 was het zover, in de kelder van het woon
huis, waarin de familie Bernard woonde, het adres is niet
bekend gebleven, kwamen zes enthousiaste jongens bijeen
rond een wasmand, die als vergadertafel diende. Het waren
G.N. (Gerard) Scheepens (die al gauw als Schaf Scheepens
door het leven zou gaan), Hein Brass, de gebroeders Frits en
G.J (geen roepnaam bekend) Bernard, Jan Hylkema en
Vorkink (van wiens naam zelfs geen voorletter bekend bleef).
In die oprichtingsvergadering moet er vooral stevig geboomd
zijn over de te voeren clubnaam. Geopperd werden de namen
"De Trappers", "Minerva" en "Cleopatra". Maar Gerard
Scheepens hakte de knoop door en kwam met de naam
"Amsterdamsche Football Club", die algemeen werd aan
vaard.
Als terrein kwam in aanmerking een lapje grond tussen de
huidige Oranje Nassaulaan en de Vondelpark vijver. Dat was
dan wel verre van rechthoekig, maar een comer werd dan
maar praktisch gewoon vanaf de straat genomen. Van huur
was nog geen sprake; men nam het gewoon in bezit en het
liefst zo vroeg mogelijk, want de concurrentie was groot. Wat
het spelen van wedstrijden betreft, niemand dacht in die tijd
nog om aan competitie voetbal mee te doen. Voor "friendly"
games waren er tegenstanders genoeg. In die tijd werden er in
Amsterdam, naast AFC, tientallen clubjes opgericht zoals
Volharding, EDO, A.V.V. en Steeds Voorwaarts, waar AFC de
eerste wedstrijden tegen speelde. Deze bestaan al lang niet
meer. Naar later zou blijken, dat van al die clubjes AFC zich
als één van de weinigen wist te handhaven en dat AFC wist uit
te groeien tot de oudste en tot één van de grootste en popu
lairste voetbalverenigingen van Amsterdam, die het zelfs zou
brengen tot de strijd om het (amateur) kampioenschap van
Nederland. Als tijdsbeeld noemen wij nog even het feit, dat
Amsterdam toen nog geen 300.000 inwoners telde en konin
gin Wilhelmina het staatshoofd was. Uitvindingen zoals tele
foon, radio, televisie, fax en computers waren nog volstrekt
onbekend. Van de stadswijken Amsterdam-noord en Buiten-
veldert en van de IJ-tunnel had nog niemand ooit gehoord.
NADERE EN NIEUWE INFORMATIE OVER DE JONGENS
DIE AFC IN 1895 HEBBEN OPGERICHT.
Zes enthousiaste jongens, met leeftijden van 14 en 15 jaar
hebben dus gezorgd voor de oprichting van onze club. Schaf
Scheepens werd daarbij misschien wel de meest bekende,
reeds vanaf het begin nam hij plaats in het Bestuur en vanaf
1906 tot en met 1925 was hij gedurende 20 jaar bezielend
voorzitter van AFC. In 1926 werd hij benoemd tot
"Erevoorzitter" Zijn portret hangt nog steeds in het clubhuis
op De Boelelaan, boven de deur naar de bestuurskamer.
Het schilderij werd gemaakt toen Schaf 56 jaar was en werd
aangeboden door de familie op de 41e verjaardag van AFC op
18 januari 1936. Schaf Scheepens werd geboren in 1880 en
overleed in 1940.
Van de overige jongelui is Hein Brass eveneens een goede
bekende. Mede door zijn krullige haardos, werd hij op divers
foto's herkend. Hein Brass was voorzitter in de periode 1896
tot en met 1898 en van 1900 tot en met 1906, voorts bekleed
de hij nog diverse andere functies in het Bestuur. Jan Hylkema
werd na de oprichtingsvergadering geïnstalleerd als eerste
voorzitter van de nieuwe club, hij bleef gedurende één seizoen
in die functie. Vorkink werd benoemd tot le penningmeester.
Van deze beide jongemannen zijn helaas geen foto's bewaard
gebleven. Van de twee overgebleven oprichters, de gebroe
ders Bernard was tot voor kort slechts één foto bekend, maar
het was daarbij niet te achterhalen of het Frits of zijn broer
was. Tot we daarover het vorig jaar, bij het zoeken naar foto's
voor het samenstellen van het boek "115 jaar competitievoet
bal van AFC-1" een foto ontdekten, die ouder bleek te zijn
dan de tot nu toe oudste bekende foto die in ons archief aan
wezig was. In een vergeelde en verfrommelde krant, diep
weggestopt in ons archief, troffen we een elftalfoto aan uit
1896 en op die foto stonden allebei de broers, duidelijk zicht
baar en allebei met vermelding van hun naam. En zo kregen
de gebroeders Bernard, bijna 114 jaar later hun "gezicht"
weer terug.
Ter gelegenheid van het komende 117 jarige bestaan van onze
club, derhalve op de pagina hiernaast een "hommage" aan
vier van de zes jongens die AFC op 18 januari 1895 hebben
opgericht. Een hommage door middel van de aanwezige- en
teruggevonden foto's van deze jongelui. De kwaliteit van de
foto's (foto's dus uit 1896) is zeker niet optimaal, maar beter
is er niet.
De archiefcommissie presenteert hierbij de portretten van
"DE STAMVADERS VAN A.F.C" En wie had ooit gedacht
dat deze jongens, 117 jaar nadat zij AFC hebben opgericht,
hier nu weer samen herenigd zijn in de AFC-Schakel.
De Schakel, die in die tijd toen de club nog slechts een hand
jevol leden telde, nog niet eens bestond en nu, 117 jaar later
een fantastisch clubblad dat, bij U thuis in de bus valt of digi
taal wordt gelezen, door meer dan 1900 leden en waarin we
elkaar kunnen feliciteren met de 117e verjaardag van ons aller
AFC.
Namens de Archief-Commissie
Rik de Boer
