In plaats van een stunt hoopt de rood zwarte aanhang nu dat hun team
zich op deze frisse herfstmiddag kan wapenen tegen een walk-over.
Ook die hoop lijkt te vervliegen wanneer na 30 minuten het noodlot
toeslaat. Bij een voorzet van de zijkant werpt Cees Thomas zich
tussen de bal en de aanvallers maar landt ongelukkig tegen de paal.
Hij raakt zwaar geblesseerd en scheurt zijn kruisbanden. Het opge
wonden sportpark wordt stil van de narigheid. Cees weet zich van die
dag nog bijna alles te herinneren: "ik kwam verkeerd neer en voelde
meteen dat het fout zat. Het heeft mij ook daarna nog negen maanden
tot een jaar geduurd tot ik weer op niveau was. Zo'n soort blessure is
natuurlijk je dieptepunt als sporter. Maar hoe gek het ook klinkt, ik
heb er een hele goede vriend aan over gehouden"
Terwijl Thomas per brancard het veld verlaat, verschijnt zijn vervan
ger binnen de lijnen. Zelfs voor trouwe volgers tot op dat moment een
grote onbekende. "Waar is Marcel van de Meent?" willen de mensen
weten. "Die heeft een hersenschudding. Dat is Peter van Essen, de
keeper van het vierde". De AFC aanhang schrikt: "van het vierde
En dat tegen Vitesse. Nou daar zijn we lekker mee". In een groen
Crayff shirt met paarse strepen, witte broek en witte kousen komt van
Essen binnen de lijnen. Het publiek houdt haar hart vast. Van Essen
eigenlijk totaal niet.
Pim van de Meent en Peter van Essen (in het midden Dick Susan).
"Ik was niet gespannen maar super scherp. Hoe vervelend ook voor
Cees, ik besefte dat ik nü mijn kans moest pakken. Het moest kenne
lijk zo zijn. Er was gewoon te veel gebeurd in de aanloop naar dit
moment. Mijn eerste hoge bal pakte ik overtuigend uit de lucht en
legde in één beweging al mijn adrenaline in een perfecte dropkick,
terwijl ik daar normaal gesproken niet al te goed in was. Ik zat volle
dig in het moment. De psychologie van de sport heb ik altijd al inte
ressant gevonden, maar sinds die dag nog meer. Ik voelde me groter,
sterker en onpasseerbaarder dan ooit. Dit werd mijn middag".
Ook het eerder ongeruste publiek krijgt het in de gaten. De gein van
een mogelijk goede afloop, met de tegen alle verwachtingen uitblin
kende vierde keeper, groeit met de minuut. Tot de rust blijft het 0-1
waarna zich een ongeëvenaard spannende tweede helft afspeelt.
AFC komt ontketend uit de kleedkamer en legt Vitesse zowaar haar
wil op. De kersverse Nederlands Amateur International Hoogendoorn
Jr. speelt centraal achterin een formidabele pot. Op het middenveld is
Michel de Bruijn de smaakmaker. Spelers stijgen boven zichzelf uit.
Na een overtreding op Martin Verburg krijgt AFC een vrije trap op
twintig meter van de Arnhemse goal. Plantinga kromt de bal buiten
kantje links langs de muur en in de kruising: 1-1! Er gaat een gewel
dig gejuich op. Een sensatie hangt in de lucht.
De euforie is van korte duur wanneer Eijer zeven minuten later al
weer de 1-2 aanbrengt. Zelfs van Essen kan de bal niet keren. Het was
ook te mooi om waar te zijn, denkt men. Maar binnen de lijnen geeft
AFC nog niet op. Met Ypma voor Forree als extra aanvaller wordt
Vitesse opnieuw terug gedrongen. Het anders zo gereserveerde Bui-
tenveldertse publiek mengt zich als 12e man. In de 80ste minuut krijgt
AFC een corner. De met buitenkant links genomen hoekschop van
Plantinga staat zó stijf van het effect dat van der Gouw de bal maar
9 november 2011 90e jaargang nr. 4
half kan verwerken. Met een boog komt de bal voor de voeten van
Orlando Patrick. Vanaf de rand zestien meter aarzelt hij niet en haalt
keihard uit: 2-2!!
Het gejuich moet te horen zijn tot bij de VU, zo luid is het. Achter de
goal gaan zelfs de meest kritische kijkers uit hun dak. Het is een
combinatie van blijdschap en ongeloof. De hoop op een bekerstunt is
ineens weer springlevend. Het wordt verlengen. Daarin heeft Johan
Dol een fantastische lob in huis, maar de bal wordt van de lijn ge
werkt. Langzaam maar zeker vloeien bij AFC de krachten weg en zet
Vitesse nog een keer alles op alles. Maar juist in die verlenging
beleeft van Essen zijn Andy Warhol's "fifteen minutes of fame". Hij
maakt miraculeuze reddingen en groeit uit tot de held van de dag. Het
nieuws verspreidt zich via het radioprogramma "Langs de Lijn" als
een lopend vuurtje. Journalist Frits Barend komt het park opgesneld.
Hij heeft gehoord dat er iets bijzonders aan de gang is.
De spanning wordt een bejaarde Arnhemse supporter achter de goal
echter te veel. Hij wordt onwel en zakt ineen. Co Grosze Nipper en de
verzorger van Vitesse sprinten over het veld om de man te voorzien
van eerste hulp. Terwijl de ambulance in aantocht is wordt het spel
hervat, maar de lucht is uit de ballon. De wedstrijd zal worden beslist
door penalty's. Bijna alle toeschouwers proberen zich achter de goal
te verzamelen. Bij het idee van een mogelijk succesvolle afloop gaat
een siddering door de menigte.
Van Essen: "Wij misten helaas onze eerste penalty, maar ook zij
schoten hun eerste strafschop op de lat. Daarna mikten beide ploegen
twee keer raak en toen was de beurt aan Frans Thijssen. Ik voelde dat
ik deze bal ging stoppen. Bezeten strekte ik mij volledig naar de
goede hoek maar terwijl ik dat deed schoot de kramp in allebei mijn
kuiten. Ik denk dat toen pas de spanning eruit kwam. Ik raakte de bal
nog wel met mijn vingertoppen maar hij ging er toch in. Daarna
misten wij weer. Dave Markus schoot over. Nu konden zij het beslis
sen".
Dan begint John van den Brom aan zijn aanloop en schiet.... raak.
Het is afgelopen. Van het kabaal om het veld blijft niks meer over.
AFC was dichtbij een 'upset' -zoals de Amerikanen zeggen- maar
ligt er uiteindelijk toch uit. Teleurstelling en trots vechten bij het
publiek om voorrang, maar al snel overheerst het gevoel dat ze een
memorabele wedstrijd hebben gezien. En ze hebben een nieuwe held:
Peter van Essen.
"Ik ging na afloop niet naar boven, maar ben meteen naar huis ge
gaan. In alle rust heb ik mijn moment beleefd en de samenvatting op
Studio Sport bekeken. Ik had de wedstrijd van mijn leven gespeeld.
Dat gaf een apart gevoel. Later die avond ging de telefoon: Avro's
Sportpanorama. Of ik de volgende avond in de uitzending wilde
komen. Ze wilden naar aanleiding van de wedstrijd graag weten wie
ik was. Ik kreeg er ook nog 250 gulden voor, haha".
En Peter zijn vader? Die had voor het eerst in de carrière van zijn
zoon besloten om eens een wedstrijd te laten lopen. Een dagje thuis is
ook wat waard; ZPC 2 tegen AFC 4 komt wel weer een andere keer,
had hij bedacht. In de tijd dat Peter zich van sportpark Middenmeer
naar AFC had gehaast had hij geen kans gezien om zijn vader te
bellen (mobiele telefoons bestonden toen nog niet) en zo miste vader
van Essen zijn zoon's finest hour.
Vitesse haalt dat jaar de finale van de KNVB Beker. In nagenoeg
dezelfde opstelling als op 8 oktober '89 moeten ze het in de Kuip
moeten ze het opnemen tegen PSV. Het staat 1-0 voor de Eindhove-
naren als scheidsrechter Jaap Uilenberg in de allerlaatste seconde van
de wedstrijd naar de stip wijst: Penalty voor Vitesse. Van den Brom
gaat de strafschop nemen. Hij staat oog in oog met Hans van Breuke-
len als hij begint aan zijn aanloop en schietmis.
Met dank aan de archiefcommissie,
Bobby Gehring.
Van Essen zou als eerste doelman van AFC 1 tijdens 6 seizoenen
78 wedstrijden spelen.
