HET JARGON
Voetbal is als het goed gespeeld wordt een spel dat
voor een groot deel berust op een hoge handelings
snelheid van de spelers. Van jongs af aan wordt hier
dan ook flink veel aandacht aan besteed op de diver
se tainingen. Oefenvormen die het in een keer spelen
van de bal benadrukken zijn genoegzaam bekend.
En ook het lopen in de vrije ruimte, het bewegen zon
der bal en het zogenaamde 'aanbieden' zijn alle wel
bekende onderdelen, die spelers in staat stellen de
bal snel binnen de ploeg te kunnen laten circuleren.
Maar het belangrijkste hierbij is natuurlik de commu
nicatie tussen de spelers. De meest in het oog sprin
gende vorm van communicatie is uiteraard de visue
le. Maar de verbale versie is minstens zo belangrijk
en het is leuk om te horen wat voor jargon zich onder
de invloed van het snelle handelen heeft ontwikkeld.
Men moet namelijk bedenken dat een speler in frac
ties van seconden te maken krijgt met aanwijzingen
van zijn medespelers die van pas zouden kunnen ko
men bij het oplossen van een bepaalde spelsituatie,
waarin hij zich net bevindt. Zo is de kreet 'tijd' een al
gemeen aanvaarde code voor het feit dat er geen te
genstander in de buurt is en derhalve rustig aan ge
daan kan worden. De zegswijze 'eerste paal' wordt in
het dagelijks leven slechts door hoogwaardigheids
bekleders gebruikt bij het aanbrengen van een funde
ring van een nieuw te bouwen winkelcentrum. Voor
de voetballer is het binnen de lijnen echter een welge-
definieerde term. Meer precies weten de buitenspe
lers dat de bal op een welomschreven plek van het
veld gedeponeerd dient te worden, terwijl de vleugel
verdedigers bij een hoekschop geen twijfel over de
mise-en-scène laten bestaan. Iedere voetballer weet
dat de uitdrukking 'hoeken' niet betekent dat de
scheidsrechter stante pede het spel zal stilleggen om
een van zijn befaamde goniometrische lessen ten
beste te geven, maar dat na uitroepen ervan de bal
richting een van de cornervlaggen verstuurd dient te
worden. Zo zijn er hordes woorden te noemen die al
leen op de groene mat hun functie hebben. Wellicht
kunt u er zelf een paar bedenken. Speciale vermel
ding heeft 'kantwissel', hetgeen zoveel wil zeggen
dat een speler er goed aan doet de bal over de volle
breedte van het veld te verplaatsen. En dat heeft
niets te maken met het vervangen van klossen ga
rens of reservespelers die langs de lijn staan.
Grappiger wordt het wanneer men de namen van de
spelers in het bovenstaande betrekt. Daarbij moet op
gemerkt worden dat na een korte krachtsinspanning,
bijvoorbeeld een sprint, een speler tijdelijk kort van
adem is. Hij zal zich dan genoodzaakt zien om niet al
leen ter verhoging van de handelingssnelheid, maar
ook bij gebrek aan zuurstof de naam van een me
despeler zo kort mogelijk uit te spreken wanneer hij
om de bal vraagt. En daarbij treden aardige verkortin
gen en verbasteringen op. Om zo zuinig mogelijk met
de zuurstof om te springen zijn natuurlijk éénletter
grepige namen het meest in trek. Maar tweelettergre
pige kunnen ook net. Zo heet de scheidsrechter kort
weg 'scheids', een Peter wordt al heel gauw 'Peet',
een Johan 'Jo' en een Ronald 'Ron'. Niet alleen kunt
u Doby Peters, die dondersgoed weet dat zijn spits
Etienne van zijn voornaam heet, vanuit de dug-out
vaak 'Spee' horen schreeuwen, ook zijn medespelers
noemen hem zo, domweg omdat tweeëneenhalve let
tergreep voor een voornaam te veel lucht kost. Zo
heet Tycho in het veld 'Tieg', terwijl Pol een perfecte
éénlettergrepige voetbalvoornaam is. In het professi
onele voetbal verdringt de voetbalnaam soms de oor
spronkelijke. Zo kent iedereen Johan Neeskens als
de 'Nees', Dick Schoenaker als 'Schoentje', terwijl
van André Stafleu bekend is dat hij door zijn me
despelers steevast met 'Staffie' wordt aangeduid.
Toen Velibor Vasovic, de roemruchte aanvoerder en
ausputzer van het Ajax uit de eind zestiger begin ze
ventigerjaren, pas bij de topclub in dienst kwam, was
zijn naam allicht een groot probleem met veel te veel
lettergrepen. Zijn teamgenoten bedachten de naam
'Vasco' voor hem, een verbastering die overigens
niets met een groot ontdekkingsreiziger van doen
had, en louter uit overwegingen, zoals verder ge
noemd, spontaan ontstond. In dit verband mag Ed-
son Arantes do Nascimento oftewel Pele van geluk
spreken dat hem zo'n korte bijnaam toebedacht was.
Anders had hij het nooit zover geschopt.
Een raadsel blijft dan toch het hockey. Daar is men
ook gebaat bij zeer snel handelen, terwijl het wemelt
van de dubbele namen. Ook voor de luchtregularisa-
tie lijkt het roepen van Jan-Hein, Kees-Jan, Evert-
Govert of Peter-Paul niet bevorderlijk. In het betaalde
voetbal komen dubbele namen dan ook bijna niet
voor, uitzonderingen als Erik-Jan v.d. Boogaard en
Jan-Willem van Ede daargelaten.
Tenslotte merken we op dat sommige vaders bij wijze
van heldenverering hun pasgeboren kind vernoemen
naar de elf spelers van het favoriete team. Inmiddels
begrijpt u dat dat nooit een goede voetballer kan wor
den.
l'Art Fou de la Cuisine
Is koken een kunst?
Jazeker, bij alle kunstvormen behoort ook deze.
Schotels, zo mooi als schilderijen kunnen uit de keu
ken komen: maar ook hele eenvoudige, die, hoe dan
ook, de tong strelen nadat het oog al gestreeld is.
De kunst, de keuken en AFC zijn zelfs door dezelfde
kwaliteiten met elkaar verbonden! Technische han
digheid, originele inspiratie en trouw aan tradities.
In AFC zijn vele dames en heren, die graag koken en
zeker een favoriet recept hebben. Zelf bedacht, uit de
familie, van vakantie meegenomen of graag ge
maakt. De keuze is aan u. Voorgerecht, vis, vlees,
dessert, borrelhap: alles is welkom.
Het lijkt me een goed idee om deze recepten te bun
delen en daar, samen met Lex Rimini, een aantrekke
lijk boek van te maken. De bedoeling is om uw recept
af te drukken in uw eigen handschrift met uw naam
eronder.
13
NICKY HEKSTER
