gevolgen had, en dat natuurlijk A.F.C. niet onberoerd liet. Voordat we der
halve over de A.F.C.-historie in engere zin kunnen praten moeten we de
hele entourage overzien, waarin zich in wijder verband deze dramatische
episode afspeelde. Dus eerst de K.N.V.B.-geschiedenis en dan die van
A.F.C., zoals je bijvoorbeeld op school pas goed bij de vaderlandse geschie
denis de controverse tussen patriotten en prinsgezinden kunt begrijpen als
je bij de algemene geschiedenis de Franse Revolutie gehad hebt.
En we beleefden in die tijd niets meer of minder dan een revolutie! Welis
waar niet de Grote Revolutie van 14 juli 1789, maar toch voor het Neder
landse sportleven wel de grote revolutie van 3 juli 1954. Als de K.N.V.B.
elf dagen later door de knieën was gegaan voor het oprukkende beroeps
voetbal, zouden wij ook onze Quatorze juillet gehad hebben, de dag dat
ónze Bastille viel, ons bolwerk van het amateurisme. Toen spoelde een
onstuitbare vloedgolf hier vele heilige huisjes weg en werd ook hier menige
edelman bedelman.
De parallel kan nog verder worden doorgetrokken. Evenals de Franse Revo
lutie, die sinds lang onafwendbaar naderde en tenslotte uitbrak in een op
stand der horden, heeft ook onze revolutie later, toen de heftigste acties en
reacties waren uitgewoed en de weegschaal weer tot rust was gekomen,
meer klaarheid in onze wereld gebracht, meer eerlijkheid en openheid, en
zij heeft zodoende tot gezonder toestanden geleid. En dat was in die tijd
hard nodig.
Want hoe was de voetballerij gevaren sinds de allereerste jaren nadat H.F.C.
in 1879 als eerste voetbalclub was opgericht en de Nederlandsche Voetbal
Bond tien jaar later was tot stand gekomen?
De jongens die in 1880 voetbalden, op hun primitieve manier natuurlijk,
deden dat voor hun plezier. Ze hadden het spel afgezien van Engeland, waar
de eerste voetbalclub, Sheffield F.C., in 1855 was opgericht (dat is 40 jaar
vóór A.F.C.!) en waar al een bloeiend wedstrijdleven bestond. Al vrij vroeg
kregen de spelers daar een vergoeding, later een normale betaling, en
beroepsvoetbal was er de gewoonste zaak van de wereld. Hier betaalden
de spelers hun reis en hun kopje thee zelf. Ze zouden trouwens niet anders
gewild hebben, deze studenten en scholieren uit de betere kringen, waaruit
toen de voetballers kwamen. Toen A.F.C. in 1895 werd opgericht was de
toestand nog ongeveer net zo. Maar met de voortschrijdende democratise-
94
